French Sociology and Time: Origin, Development, and Current Research; Charles Gadéa and Michel Lallement

فهرست:

چکیده (2)/ خاستگاه های جامعه شناسی زمان: فرضیۀ دورکیم (2)/ فرضیۀ دورکیم و نخستین مطالعات مکتب دورکیمی (3)/ زمان، حافظه و طبقۀ اجتماعی (4)/ نمونه های جمعیِ زمان و کنش اجتماعی: سهم مورخان (6)/ انشعاب پس از جنگ [جهانی]: ظهور رویکردهای تجربی به زمان اجتماعی (8)/ تغییرات در بحث و روشهای کار در دورۀ پس از جنگ (8)/ مطالعات مستمر جامعه شناسی فرانسوی: استمرار و نوآوری (13)/ حوزه ای که دائماً تقسیم می شود (14)/ از جامعه شناسی کار تا جامعه شناسی زمان اجتماعی؟ (16)/ زمان، کار و درآمد (16)/ سازماندهی کار و روابط کاری (17)/ زمان، منزلت و هویت (18)/ نتیجه گیری (21)

چکیده:

برای جامعه­ شناسی فرانسوی، «زمان» هیچگاه موضوع اصلی یک حوزۀ پژوهشی مستقل نبوده است. با وجود این، موضوع زمان به فراموشی سپرده نشده، بلکه کم­اهمیت تلقی شده است. در این زمینه، نه شبکه ­ها وجود دارند و نه نشریه ­های علمی معتبر. به جز نشریۀ «تِمپورالیس» (که برای نخستین بار در سال 1948 به طور خصوصی چاپ شد) هیچ نشریه ­ای مانند [نشریۀ] «زمان» و «جامعه» را نمی­ توان سراغ گرفت. اولین سری از نشریه­ های علمی به ترویج و شناخت موضوع زمان اختصاص داشت. تقسیم کار در جامعۀ علمی فرانسه برای این فقدان شواهد عینی مورد استفاده قرار می­ گیرد؛ زمان موضوع تحقیق حوزه ­های گوناگون: کار، تحصیل، بهداشت و سازمانها بوده، بدون دشواریهای گوناگونی که تاکنون برای ایجاد یک چارچوب تحلیلی منسجم وجود داشته است.

تلقی جامعه­ شناختی از زمان پایه و اساس مطالعات گوناگون بوده و امروزه نیز، هیچ بحث مهمی برای فائق آمدن بر این موضوع صورت نگرفته است. با این حال، مسأله زمان از گذشته نیز مورد بحث بوده است. ترتیب مراحل مختلف زندگی (پایان توالی خطی تحصیل/ کار/ بازنشستگی) و به ویژه، سیاستهای جدید در مورد ساعت کاری (35 ساعت کار در هفته، توسعۀ انعطاف ­پذیری در محل کار) این فرصت را به جامعه­ شناسان فرانسوی می­ دهد تا تحلیل زمان را در برنامۀ کاری خودشان قرار دهند.

هدف این مقاله مروری خلاصه بر مراحل اصلی جامعه ­شناسیِ فرانسویِ زمان است. در بخش اول، ما اهمیت فرضیه ­ای را که در ابتدا امیل دورکیم در کتاب «صور ابتدایی حیات دینی» (1912) مطرح کرد و اخیراً مورخان و جامعه­ شناسان در آن تجدیدنظر کرده­ اند، بازخوانی می­ کنیم. در بخش دوم، نگاهی کلّی خواهیم انداخت به مسأله پیدایش زمان در جامعه ­شناسی فرانسه و احیای آن پس از جنگ جهانی دوم، تا زمان مرگ شاگردان دورکیم. و در بخش پایانی، درباره رئوس کلّی برخی تغییرات اساسی که موجب شد تا جامعه ­شناسان فرانسوی معاصر در استدلالهای قبلی­ شان تجدیدنظر کنند، صحبت خواهیم کرد.